Κάλπασμα βιολιού
Η ουρά του αλόγου
Δεν ξέρω, δεν ρώτησα ποτέ είναι η αλήθεια, από τι υλικό φκιάνουν το δοξάρι οι βιολιτζήδες στον τόπο αυτό. Λες να είναι από “ουρά αλόγου” η τρίχα και γι’ αυτό όποτε το ακούω ή το άκουγα, από παιδί μικρό, γεννιόταν μέσα μου η επιθυμία να σκωθώ και να χορεύω και να μην σταματάω; Χλιμίντρισμα, ελεύθερο από κάθε δέσμευση και χαλινάρι, έφτανε στ’ αυτιά μου και μαζί μ’ αυτό, έρχονταν ήχοι Πίνδου, ” το αηδόνι ” των βουνών, ” τα γκιούμια ” του κουβαλήματος, ” ο σκάρος ” του κοπαδιού και του τζομπάνου!
Το ά-λογο, το χωρίς λογική, αλλά και το ανεξήγητο, αντάμα! Ο καλύτερος φίλος του καβαλάρη, το ξεμυστήριο να λέει τα όσα δεν λέγονται, η καρδιακή παρέα. Κάλπασμα στα βουνά, με σκρόπια, με συγκαθκά, με μπεράτια, με τσάμικα, με στρωτά, ξαπόστασμα σε πηγές παράδοσης με μοιρολόγια, με τραγούδια της τάβλας, του τραπεζιού, της παρέας. Καμιά φορά, πιστεύω πως το φτιαξαν έτσι αυτό το όργανο, με τρόπο μαγικό, για να κάνει ακόμα και τον ατζαμή χορευτή να χορεύει σαν καλλιτέχνης, ακολουθώντας τα βήματα και τα τσαλίμια δεξιοτεχνικά. Μπήκε τόσο μεράκι στην δημιουργία του που το κάνει να απευθύνεται σε μερακλήδες μιας κλειστής φράξιας, οι οποίοι συνεχίζουν ακόμα και όταν όλοι οι άλλοι πάνε για ύπνο, καλωσορίζοντας τον… ήλιο των πανηγυριών με δοξαριές, “μια πάνω και μια κάτω”, πετώντας χούφτες τα λεφτά, μα πιότερο την ψυχή τους και όταν έρχεται η ώρα για το σχόλασμα, για τις ευχές ” και του χρόνου ” δίνουν όρκο με τον σύντροφο του γλεντιού, με το γρεβενιώτικο βιολί, με προσμονή και υπόσχεση…” θα σε βρω ή θα με βρεις” !
–
–
Οι “καβαλάρηδες” των Γρεβενών…
Έχει μοναδική και βαθιά παράδοση ο τόπος αυτός στην παραγωγή οργανοπαικτών και ιδιαίτερα βιρτουόζων του βιολιού. Θα άκουσες, σίγουρα, για τον μοναδικό Βαγγελάκο (τον Κασιάρα), που πάντρεψε προπαππούδες και παππούδες μας ή θα σου είπαν για τον Γιώργο (τον Αδάμο) απ’ τς Γκριντάδες, τον Αιμιλιανό Γρεβενών, το χωριό που πήρε την ονομασία του απ’ τον ιεροεθνομάρτυρα μητροπολίτη Γρεβενών. Σε γη μαρτυρική δεν γίνονταν αλλιώς παρά οι συνεχιστές της να πάρουν πάνω τους το βαρύ φορτίο της Ιστορίας και να το κουβαλήσουν, να το κάνουν χορό, τραγούδι, γλέντι ή και κλάμα και τέτοιο ρόλο έπαιξαν (και) οι μουσικοί, με ηγέτες τους βιολιτζήδες.
Είναι μια ιστορία παλιά, κάπου στην δεκαετία του 50, που λέει πως περνούσαν απ’ το Πανόραμα, στον δρόμο προς την Σμίξη, ο μπαρμπα-Νίκος ο Γκιουλέκας, ο “Σιούλης” και η κομπανία του. Στα χρόνια εκείνα, τους έφερνε αμάξι ως την Αγία Παρασκευή, στο Πολυνέρι και μετά, υποχρεωτικά… το κοβαν με τα ποδάρια ως τους πρόποδες της Βασιλίτσας! Καθώς περνούσαν, λοιπόν, απ’ το χωριό μας έγινε μια “απαγωγή” τους από μερακλήδες συγχωριανούς του τότε, παππούδες μας, οι οποίοι τους πήγαν στο μαγαζί τ’ “Κατσάνου” και άρχισαν τα τραγούδια και τα κεράσματα και έστησαν τέτοιο γλέντι που λίγο έλειψε να ανοίξει βεντέτα με το γειτονικό βλαχοχώρι, καθώς αυτοί είχαν το πανηγύρι αλλά εμείς το κάναμε!
–
Εμείς, είχαμε την τύχη να τον ζήσουμε, να τον “προλάβουμε”, να γλεντήσουμε μαζί του σε χρόνια και στιγμές αξέχαστες, να μας “ευλογήσει με το δοξάρι του”, όπως συνήθιζε να κάνει! Ίσως να είναι όντως ο “τελευταίος των μεγάλων”, όπως αναφέρει στην σελίδα του Δημήτρη Ρίγγου (Νίκος Γκιουλέκας, ο τελευταίος των μεγάλων, ο μεγαλύτερος των Γρεβενών) ή πάλι μπορεί να είναι ο “μεγαλύτερος καβαλάρης” μιας παράδοσης που περνάει από πατέρα σε γιο, από παππού σε εγγόνι και που συνεχίζει να γεννά μεγάλους βιολιτζήδες, ένας χαμογελαστός αρτίστας που ένωσε δυο εποχές!
–
…Στην Πίνδο των αθάνατων!
Είναι λάθος να πεις ότι πεθαίνουν τέτοιοι άνθρωποι. Τι θα πει “καλό ταξίδι” όταν απευθύνεσαι στον “Σιούλη” ή στον Βαγγελάκο; Πώς γίνεται να ταξιδέψει κάποιος όταν η μουσική που άφησε παρακαταθήκη ταξίδεψε και ταξιδεύει γενιές και γενιές ανθρώπων, όταν ο ήχος του βιολιού πάρθηκε απ’ τα πουλιά και τα ζλάπια, απ’ τα πεύκα και τα έλατα, μπήκε βαθιά στο αίμα όποιου τον άκουσε και τον έστειλε σε άλλη διάσταση; Δεν έχουν φύγει αυτοί οι άνθρωποι, δεν πέθαναν, απλά περπάτησαν, πέρασαν σαν τον βλάμη του τραγουδιού τα μονοπάτια και στάθηκαν ψηλά, αγναντεύοντας όλους αυτούς που έρχονται χορεύοντας και τραγουδώντας, αυτούς που διαδίδουν την παράδοση από γενιά σε γενιά, στάθηκαν εκεί, να γλεντάν παρέα με τους ανθρώπους μας, στην Πίνδο της αθανασίας!
Ακούγοντας…
Άγρια άλογα, κοντά στο Πανόραμα. Σεπτέμβριος 2012…
–
Πανοραμίξ…
TAGS
