• 

Η ευθύνη

Τα παιδιά που μεγαλώνουν με βιώματα, με εικόνες και μνήμες χωριού είναι τυχερά. Εκεί θα δούνε την εναλλαγή της φύσης χωρίς την παρέμβαση του ανθρώπου, το καυσαέριο της πόλης, τον γρήγορο ρυθμό της, τις κόρνες, τις φωνές, τα άγχη, τις βρισιές, τον σκληρό ανταγωνισμό. Εκεί θα ακούσουν τον ήχο της βροχής στα τσίγκα, θα μυρίσουν την γη, θα ακούσουν τον αέρα στα δέντρα, το ψιθύρισμά του, το δέος των βουνών. Εκεί θα γίνουν ένα με τα περιβάλλοντα, θα νιώσουν ελεύθερα. Ήμασταν παιδιά τυχερά, παιδιά που τα καλοκαίρια μας ήταν γεμάτα χωριό. Άλλος τρεις μήνες, έναν μήνα κάποιος άλλος, μερικοί λίγες βδομάδες ή μέρες. Αρκεί. 
Το δικό μου παιδί βαδίζει στα 5 του. Της ζωής του τα καλοκαίρια έχουν εμπειρία Πανοράματος κι ας μην είναι σαν τις δικές μου εικόνες, με τα κοπάδια που έμειναν ένα μονάχα και τα γομάρια, που χάθηκαν πλέον. Δεν έχει το κακάβι με γάλα απ’ τ’ Λάζινα ή το “Τσκαρ” αλλά έχει παππού και γιαγιά και μπαξέ και δουλειές και παιχνίδι και ανακάτεμα με τα χώματα. Κάθε γενιά με τις δικές της, ιερές μνήμες.

Πάνε δυο καλοκαίρια τώρα που αφιερώνουμε, σαν Σύλλογος “Η Νέα Γενιά”, από μία ολόκληρη μέρα σε μια σημαντική δραστηριότητα και συμμετέχουν παιδιά πολλα, αλλά κι εμείς, οι μεγαλύτεροι. Μια βόλτα στο δάσος σν Οξιά ή ένας περίπατος ως την Βαρή και μάζεμα σκουπιδιών, πλαστικών, γυαλιών, χαρτιών. Ένα “σκούπισμα” στο γήπεδο, στο Σχολείο και την αυλή του ή στην πλατεία. Μια σάρωση από πολλά χέρια και μάτια, με σακούλες σκουπιδιών. Αιφνιδιάστηκα, καθώς δεν περίμενα να υπάρχει τόσο μεγάλος όγκος απορριμμάτων σε ένα απομονωμένο χωριό σαν το Πανόραμα, πέριξ αυτού και ακόμα πιο πολύ στο κοντινό δάσος. Θλίβεσαι αν το σκεφτείς καλά και τρομάζεις αν πάει το μυαλό σου στο τι πιθανότατα συμβαίνει για το ίδιο θέμα σε μεγαλύτερα μέρη, με μεγάλη επισκεψιμότητα.

Αρχές Σεπτεμβρίου γυρίσαμε στην πόλη, αλλά το παιδί μαθαίνει και διατηρεί την συνήθεια, την πράξη. Προχωρώντας στα σοκάκια της γειτονιάς ή στον δρόμο απ’ το σχολείο, συχνά με σταματάει φωνάζοντας για κάποιο σκουπίδι, μικρό ή μεγάλο και ζητάει να το μαζέψουμε, να το πετάξουμε. Τα σκουπίδια της πόλης είναι αδύνατο, στα δικά μου μάτια, να μαζευτούν. Σκύβουμε και μαζεύουμε, αλλά σταματάω γρήγορα, λέγοντας πως είναι ευθύνη της Υπηρεσίας καθαριότητας του Δήμου. Μεταθέτω το χρέος, την ευθύνη που διδάσκω. Πόσο λυπηρό, πόσο ευθυνόφοβο;
 “Να αγαπάς την ευθύνη, να λες εγώ, εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω”

 (Νίκος Καζαντζάκης) 

Φωτο: Πανόραμα Γρεβενών… “Καθαρό δάσος 2020”!

Αν γλιτώσει το παιδί…Προνήπια πηγαίνει ο μικρός και ένα μεσημέρι, στον δρόμο για το σπίτι, μου είπε πως η “κυρία” ρώτησε τι τους αρέσει πιο πολύ και πως αυτός της απάντησε “Να μαζεύω σκουπίδια με τον μπαμπά μου, στο χωριό, στο δάσος”. Το δάκρυ που, στιγμιαία, ανέβηκε στα μάτια, έγινε κόμπος στο λαιμό και σφίξιμο στο στομάχι. Έπρεπε να σκεφτώ γρήγορα.“Άκου τι θα κάνουμε”, του είπα. “Μια φορά στις δυο βδομάδες θα καθαρίζουμε το στενό μας. Και αν κάνουν κι άλλοι συμμαθητές σου το ίδιο, με τον μπαμπά ή την μαμά τους, θα γίνει πιο καθαρή η πόλη μας. Τι λες;”. Δώσαμε τα χέρια, συμφωνήσαμε!

Ακολούθησαν πολλές κουβέντες και πράξεις, κοινές, του μεγάλου και του μικρού. Μια συνεργασία για έναν κόσμο, έστω τον μικρό, της γειτονιάς μας, καλύτερο. Στο μεσοδιάστημα προέκυψαν τα γεγονότα των συλλήψεων της συμμορίας των χρυσαυγιτών. Το παιδί ακούει για τα πάντα, είτε του μιλήσεις είτε όχι. Ένα σφουγγάρι πληροφοριών, ένας δέκτης από άπειρους πομπούς.
Είναι μεγάλη κουβέντα για τους λόγους που μια χούφτα παρανοϊκών κακοποιών, φασιστών, ναζί και παγανιστών, για όσους τουλάχιστον γνώριζαν από πριν τον χαρακτηρισμό ως “εγκληματική οργάνωση” με βούλα δικαστική, έφτασαν να είναι στην Βουλή των Ελλήνων σαν τρίτη δύναμη πουλώντας πατρίδα, θρησκεία και καθαρότητα φυλής. Είναι αδιανόητο, στον τόπο του Χορτιάτη, του Δίστομου και τόσων ακόμα τόπων μαρτυρίου απ’ τα γερμανικά, φασιστικά τάγματα εφόδου, να συμβαίνει αυτό. Ο ιστορικός του μέλλοντος ίσως καταγράψει την περίοδό μας σαν αυτή με την πλέον μεγαλύτερη σύγχυση του νου, σαν αυτή που ο θυμός και ο λαϊκισμός μετατράπηκαν σε ψήφο στο τέρας. Ένα τέρας που πρόγονοί μας το πολέμησαν, ξεκινώντας τέτοιες μέρες πάνω – κάτω, 80 χρόνια πριν στα χώματα που πατάμε, στην Πίνδο. Ένας ημίτρελος Μουσολίνι, ένας παρανοϊκός Χίτλερ και πίσω τους, στοιχισμένοι στις “μεγάλες” φασιστικές ιδέες τους Ιταλοί, Γερμανοί και άλλοι, σύμμαχοί τους. Δεν κρίνω λαούς και ανθρώπους. Δεν έχω το δικαίωμα. Το αποτύπωμα της ιστορίας είναι βαρύ και σίγουρα όχι επιδερμικό. Επιλογές και νοοτροπίες, όμως, παρατηρώ, με απώτερο στόχο να μην γεμίζω το “εσωτερικό μου δάσος, αυτό της ψυχής” με σκουπίδια.

Έχει την συνήθεια ο άνθρωπος, όταν ακούει λέξεις όπως “φασίστας”, “ρατσιστής”, “χούλιγκαν” και άλλες παρόμοιες, να βάζει απέναντι τον εαυτό του, ως τον αμόλυντο. Λάθος. Εξάλλου δεν είναι εχθρός ή αντίπαλος κάποιος από τους παραπάνω, αλλά η νοοτροπία, ο φασισμός, ο ρατσισμός, ο χουλιγκανισμός, η βία, το μίσος, η φυλετική ή όποια άλλη διάκριση. Πολλά από αυτά τα χαρακτηριστικά, μαζί ή μεμονωμένα, καλλιεργούνται μέσα στον καθένα ή την καθεμιά μας, υπό συνθήκες. Έχω υπάρξει κάτι απ’ τα πάνω. Ενδεχομένως κι εσύ. Χρέος σου, ευθύνη μου, παραφράζοντας τον Κρητικό πανέλληνα, να μην χαθεί η ψυχή σου, η ψυχή μου και μαζί και ο κόσμος. Πώς μιλάς για κάτι τόσο λεπτό στα παιδιά, όμως; Η εύκολη λύση είναι να το αφήσεις για “μετά”, για “όταν μεγαλώσει και αρχίσει να καταλαβαίνει”. Το δύσκολο είναι να αφουγκραστείς  ότι τώρα καταλαβαίνει και κατανοεί και κουβεντιάζει και πολλές φορές, αντί για μαθητής, γίνεται δάσκαλος. 


Σκύβοντας και σκουπίζοντας, πόλη ή και δάσος, κουβεντιάζω με τον μικρό. Λέμε πως τώρα μαζεύουμε ένα σκουπιδάκι από μέσα μας. Συμφωνούμε πως έτσι θα γινόμαστε σαν τα λουλούδια ή τα δέντρα του δάσους, που μόνο αν το καθαρίζουμε από σκουπίδια θα αναπνέουν καθαρό αέρα και θα ποτίζονται από νερό που θα τα τρέφει.”Να, αυτό το πλαστικό είναι τότε που φώναξα. Εκείνο το πακέτο τσιγάρων είναι ο θυμός μου. Το πεταμένο χαρτάκι απ’ την καραμέλα είναι οι φορές που νομίζω πως είμαι σημαντικότερος απ’ τους άλλους ανθρώπους ή τότε που κορόιδεψα, έναν συνάδελφο εγώ, έναν συμμαθητή ο μικρούλης”!
Σκύβοντας και σκουπίζοντας το μέσα μου, μιλώντας με το παιδί, το βρίσκω. Βρίσκοντας το παιδί μέσα μου, γίνομαι φίλος με τον μικρό μου. Δυο παιδιά διαφορετικά, άλλο ύψος, άλλη δύναμη, άλλος σωματότυπος, άλλες συνήθειες, που σέβονται το ένα το άλλο. Σεβόμενος τον φίλο μου κι αυτός εμένα, μαθαίνουμε να υπερασπιζόμαστε ο ένας τον άλλο. Να, σήμερα έφευγα για την δουλειά και στην πόρτα αγκαλιαστήκαμε.
“Μπαμπά, να προσέχεις τους κλέφτες και τους φασίστες και τους ρατσιστές”, μου είπε.Υπάρχει ελπίδα…

Τα παραπάνω γράφτηκαν υπό τους ήχους του… ΠΑΥΛΟΣ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΣ – ΚΑΠΟΤΕ ΘΑ ΡΘΟΥΝ – YouTube

Τρίτη, 27 Οκτωβρίου 2020

Πανοραμίξ…