Ήταν, λέει, ένας γεωργός κάποτε και σκάλιζε και περιποιούνταν τον μπαχτσέ και τον κήπο του. Λουλούδια, δέντρα, λαχανικά. Έσκαβε, πότιζε, έβαζε λίπασμα, βοτάνιζε, ξεβοτάνιζε. Ένα απόγευμα, βιώνοντας ένα κράμα κούρασης και ικανοποίησης, ξάπλωσε κάτω από ένα δέντρο, να βρει σκιά, ησυχία στα μέσα του, να ανασυνταχθεί…

Στρώσε μου στην ρίζα
Εκεί, στων δέντρων και στων φυτών τις ρίζες πρέπει να κάθεται, συχνά, ο άνθρωπος. Να πιάνει το χώμα, ν’ ανακατεύεται με αυτό, να το αφήνει να τον “λερώνει”. Εκεί να στρώνει να κοιμάται, με σκέπασμα το “χρυσό μαντήλι” της μνήμης, του βιώματος κι εκεί, ξανά, να περιμένει, λυτρωτικά στην κάψα του καιρού, το φύσημα του αέρα, από το βουνό. Αέρας η κάθε νότα, η κάθε λέξη, το καθένα τραγούδι με χαρά ή λύπη, με γέλιο ή δάκρυ. Βουνό, αυτό που γεννά την δύναμή του. Του ανέμου. Και άλλες φορές τον κάνει αγριεμένο, να λυσομανά, άλλες δροσερή ανάσα. Βουνό η ιστορική μνήμη, η αναφορά. Του έρωτα, της ξενιτιάς, της ιστορίας, της περιγραφής των γύρω. Οι τέσσερις πυλώνες αναφοράς, τα θεμέλια του όρους, της παράδοσης. Άνθη η μορφή της, που πέφτουν στην μνήμη, στο μαντήλι. Ένας κύκλος μουσικής ζωής. Ξάπλωσε στην ρίζα. Δεν μπορείς να τον αισθανθείς αλλιώς…https://m.youtube.com/watch?v=v8amNNgkxiQ

Λίγο ύπνο για να πάρω…
Ανάμεσα σε έναν σωρό λουλούδια, τον πήρε ο ύπνος τον γεωργό, της ιστορίας μας. Κι εκεί του ήρθε το όνειρο, ανάμεσα στα τόσα που φέρνει ο ύπνος. 
“Παντρεύεται η αγάπη μου, για πείσμα, για γινάτι μου… Και παίρ(ν)ει τον εχθρό μου”Και είδε εχθρούς, πολλούς, να εναλλάσσονται μπροστά του, παίρνοντας μορφές διαφορετικές. Είδε ήχους ηλεκτρικούς, είδε πιο πολύ φαγητό και ποτό παρά συναίσθημα, άκουσε ήχους εκκωφαντικούς και όχι μελωδίες, που γλυκαίνουν την ύπαρξη, είδε χρήματα, πολλά χρήματα, μία συναλλαγή που έκοβε στίχους και έκανε πιο γρήγορα να βήματα σε έναν χορό που ίδρωνες από το άγχος, να τρέξεις, να προφτάσεις και όχι από την προσμονή και αυτά που δημιουργούν οι χημικές εκρήξεις μέσα σου…
Είδε ανθρώπους να γαντζώνονται στα παλιά, χωρίς να γυρίζουν το βλέμμα στα καινούργια, είδε άλλους να παρασύρονται από το νέο, απαξιώνοντας το παλιό. Μια ανισορροπία εικόνων, ήχων, συναισθημάτων. 
“Βάζω τα στέφανα χρυσά. Βάστα καημένη μου καρδιά. (Γιε μ’) Λαμπάδες απ’ ασημί, δεν υπάρχει εμπιστοσύνη…”Ξύπνησε. Πήρε μια ανάσα. Κανείς δεν γνωρίζει πόσο διαρκεί το όνειρο κοντά στον ανθό της πικροδάφνης. Αυτό, του φάνηκε μεγάλο!
https://m.youtube.com/watch?v=WV0wVDM2G3Y

Το ίδιο χώμα
Έπιασε να σκαλίζει, πάλι. Μέσα του, γυρνούσαν όλα όσα είδε. Πιο πολύ όραμα, παρά όνειρο ήταν, έτσι όπως τα σκέφτονταν, ξανά και ξανά. Άλλαξε τον ρυθμό. Στο σκάλισμα, στο πότισμα, στο κλάδεμα, στο μπόλιασμα. Μαλάκωσε, έγινε ήπιος. Άνοιξε όλες τις αισθήσεις του. Έπρεπε να εισπράξει, να νιώσει, να δει, να ακούσει, να ακουμπήσει, να μυρίσει, να γευτεί. Ένα όνειρο, μικρό ή μεγάλο, έκανε αυτό τον άνθρωπο που, μέχρι πριν λίγο, πίστευε πως ήταν ο γνώστης και το κέντρο του κόσμου,να αλλάξει την φιλοσοφία, την κοσμοθεωρία του όλη. Να σκαλίζει εαυτόν!
Ο χρόνος είναι σχετικός και στον ύπνο και στον ξύπνιο. “Πάντων χρημάτων μέτρον εστίν άνθρωπος, των μεν όντων ως έστιν, των δε ουκ όντων ως ουκ έστιν” («Για όλα τα πράγματα μέτρο είναι ο άνθρωπος· γι’ αυτά που υπάρχουν, ότι υπάρχουν, και γι’ αυτά που δεν υπάρχουν, ότι δεν υπάρχουν), έφερε στο νου του την προταγόρεια ρήση.Και τα χρήματα είναι έννοια σχετική, παραλλαγμένη. Δεν έχει την σημασία του νομίσματος, στην παραπάνω ρήση, αλλά αυτή των ποιοτήτων της ζωής. Η φράση, όμως, αποτελεί την κορωνίδα, ίσως, του ανθρωποκεντρισμού. “Πάντων χρημάτων μέτρον εστίν… γη”, ψιθύρισε, καθώς τελείωνε τις εργασίες μαζί της.
Άφησε στην άκρη την τσάπα, το κλαδευτήρι και το φτυάρι. Απομακρύνονταν, σκονισμένος, λερωμένος με σκόνη, μπερδεμένη με ιδρώτα. Άρχισε να σιγοτραγουδά:”Πλούσιοι και φτωχοί πεθαίνουν και στο ίδιο χρώμα μπαίνουν”! Σαν να του φάνηκε, προς στιγμήν, πως και όλα γύρω του, οι καρποί, τα φυτά, η γη, συντονίστηκαν και έψελναν μαζί του…https://m.youtube.com/watch?v=aTln-QfSOps_________________________

Δύο λόγια για εμάς
Όταν η Χάρις, από το adeti.gr, μου πρότεινε να γράψω δυο λόγια για το πώς ξεκινήσαμε αυτή την “Πήγαινα το δρόμο δρόμο” προσπάθεια, ως Σύλλογος Πανοραμιτών και φίλων “Η Νέα Γενιά”, μαζί με το Star FM Γρεβενών 93, 3 (star-fm.gr), ντράπηκα. Άκουσε μία εκπομπή μας, μου μίλησε με θερμά λόγια. Ένιωσα την ευθύνη. 
“Να αγαπάς την ευθύνη, να λες εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω”, (επι)κοινώνησε ο σπουδαίος Νίκος Καζαντζάκης. Ίσως αυτή να ήταν η βαθύτερη ανάγκη μας, με την Δέσποινα το “Εντελβάις”, ώστε να μπούμε σε αυτό τον βηματισμό. Η ευθύνη, όχι η ματαιοδοξία του “εγώ θα σώσω”, αλλά το φταίξιμο, “αν χαθεί”. Ένας κόσμος παράδοσης που, κάποιες φορές, μπερδεύεται, μικραίνει, μεγαλώνει, σαλαμοποιείται. Σημάδια του καιρού, της (καθεμιάς) εποχής.

Οι μνήμες από το Πανόραμα Γρεβενών χάνονται, για μένα και τον αδερφό μου, κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 80. Μαζί τους, έρχονται και χαμένοι ήχοι του τότε. Ένας νταϊρές, ένα βιολί, κλαρίνο, λαούτο. Μετά, αναμείχθηκε η παρέα, μεγάλωσε. Ο ένας με τον άλλο, η μία και η άλλη. Χώμα και νερό! Βροχή, να μην ξεραίνεται η γη. Και η παρέα απέκτησε τις σταθερές του χωριού το καλοκαίρι, παρά τις ετερόκλητες εμπειρίες των διαφορετικών πόλεων τον χειμώνα. Και στις βάσεις αυτές πάνω, στηριχτήκαμε όλοι, όταν μείναμε χωρίς καφενείο, χωρίς μαγαζί. Και πάνε σχεδόν είκοσι χρόνια από τότε. Αλλά δεν σταθήκαμε να κλαίμε πάνω από την απώλεια. Παίξαμε εμείς, ανα-στηθήκαμε, έρχονταν και έρχονται “τα βιολιά”, μια φορά στο Αντάμωμα στις 14 Αυγούστου, άλλη μία στις 8 Σεπτεμβρίου, σε ένα γλέντι “κανανγκαιρίσιο”! Δύο, διαφορετικού ύφους εκδηλώσεις, με ίδια συνισταμένη. Νεότεροι και πιο μεγάλοι, με όσα τους ενώνουν, για να αμβλύνουν όσα τους χωρίζουν!

“Στα ιδανικά των κόσμων που γκρεμίζονται, φέρνω τα ιδανικά των κόσμων που γεννιούνται”, είπε ο Κώστας Βάρναλης και αυτό ακολουθήσαμε. Πήραμε νερό απ’ το πριν, να βρέξουμε τη ξηρασία του τώρα. Συμμετείχαμε στις διαδικασίες ανα-γέννησης του Συλλόγου, σταθήκαμε σε θέσεις, τις παραχωρήσαμε για άλλους και μπήκαμε λίγο παραπίσω, πλέον.
“…Θαρρείς και η εξέλιξη έχει τέλος. Θαρρείς και αυτά τα τραγούδια είναι καταδικασμένα να μείνουν παγωμένα στο χρόνο σαν μαρμάρινα μνημεία. Να μας θυμίζουν άλλες εποχές που όλα ήταν πιο “αγνά”.Το δυνατό “όχι” που ακούγεται απ’ αυτόν τον δίσκο είναι ευκαιρία να θυμίσει σε όλους μας πως η ζωή είναι εδώ. Δύσκολη, αλλά είναι εδώ. Κι ας γυρίσουμε επιτέλους το βλέμμα μας μπροστά και όχι πίσω. Ας δημιουργήσουμε αντί να αναπολούμε τα περασμένα μεγαλεία. Με σεβασμό στο παρελθόν αλλά και διάθεση για δημιουργία.”.Με τα παραπάνω λόγια, ανάμεσα σε άλλα, προλόγισε το “Παράθυρο ανοιχτό” του Μάκη Σεβίλογλου ο αξιόλογος Δημήτρης Μυστακίδης. 

Όλα αυτά, ζυμώθηκαν και συζητιόταν συχνά σε συνάξεις μας. Ψάχναμε να βρούμε τον τρόπο. Ψάχναμε και τον δρόμο. Μία ιδέα του Δεκέμβρη, ένα τηλεφώνημα, μία συμφωνία για επικοινωνία. Ένα ξεκίνημα, ένα πρώτο βήμα, “πήγαινα τον δρόμο δρόμο”. Μία αναζήτηση για ξεδίψασμα. Χώμα και νερό είπαμε…

ΥΓ :Όλα τα παραπάνω, γράφτηκαν υπό τους ήχους του… https://m.youtube.com/watch?v=wCCTRS5-rjI
Η εκπομπή “Πήγαινα τον δρόμο δρόμο” ακούγεται, με συνέπεια, από την παραπάνω συχνότητα, κάθε τελευταία Κυριακή του καθένα μήνα, από τις 10:30 έως τις 12:00, περίπου.

Ευχαριστούμε το adeti.gr για την επικοινωνία, την βοήθεια και τα λόγια δύναμης. Όλοι την έχουμε ανάγκη. Never give up!

Τετάρτη, 8 Ιουνίου 2022

Πανοραμίξ…