Απρίλιος, 2025

Καθώς η άνοιξη απλώνεται στον τόπο και η φύση ξυπνά, ξυπνούν μαζί της και
οι μνήμες της παράδοσης. Το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαΐων
σηματοδοτούν όχι μόνο την έναρξη της Μεγάλης Εβδομάδας, αλλά και μια
ξεχωριστή περίοδο λαϊκής ευλάβειας και πολιτιστικής συνέχειας.
Από τις Λαζαρίνες με τα λουλούδια στα μαλλιά, μέχρι τα τραγούδια στις αυλές
και τα βάγια στην εκκλησία, τα έθιμα αυτών των ημερών είναι ένας ζωντανός
κρίκος που ενώνει το παρελθόν με το παρόν του τόπου μας.

Οι Λαζαρίνες: Τραγούδι, χορός και μήνυμα ζωής

Στα χωριά των Γρεβενών, όπως και σε άλλα μέρη της Δυτικής Μακεδονίας, το
Σάββατο του Λαζάρου ήταν (και είναι) ημέρα χαράς για τα παιδιά, ιδίως τα
κορίτσια. Ντυμένα με παραδοσιακές φορεσιές ή με λευκά ρούχα και λουλούδια
στα μαλλιά, οι μικρές «Λαζαρίνες» περνούν από σπίτι σε σπίτι, κρατώντας
καλαθάκια και τραγουδώντας τα κάλαντα του Λαζάρου.

Πηγή: Olemygreece.gr

Τα τραγούδια μιλούν για την Ανάσταση του Λαζάρου, για την άνοιξη και για την
προσμονή της Ανάστασης. Σε αντάλλαγμα, οι κάτοικοι προσφέρουν αυγά,
γλυκίσματα ή συμβολικά δώρα.

Τα «κουκόσια» και τα σύμβολα της γης

Σε ορισμένα τραγούδια, όπως αυτά που ακούγονται στα Γρεβενά, αναφέρεται
η λέξη «κουκόσια» – πιθανώς αναφορά σε κουκούτσια ή και κουκιά. Πρόκειται
για συμβολικά στοιχεία της γονιμότητας και της καλλιέργειας, που τονίζουν τη
σχέση της γιορτής με την άνοιξη και τη
βλάστηση.

Πηγή: Αρχείο Βλαχούδη Δέσποινας

Η Ανάσταση του Λαζάρου, εξάλλου,
δεν είναι μόνο θαύμα, αλλά και
σύμβολο επιστροφής της ζωής στη
φύση και στους ανθρώπους.
Έτσι, οι μικρές Λαζαρίνες, με τα
καλαθάκια τους στολισμένα με άνθη
της άνοιξης, περιδιαβαίνουν τα
σοκάκια τραγουδώντας την
αναγέννηση της ζωής, σαν
αγγελιοφόροι της φύσης που ξυπνά
και της ελπίδας που ανθίζει στις
καρδιές των ανθρώπων.

Η Κυριακή των Βαΐων: Από τη χαρά στην προσμονή

Την επόμενη ημέρα, την Κυριακή των Βαΐων, η Εκκλησία γιορτάζει την ένδοξη
είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, υποδεχόμενο τον Βασιλέα της Δόξης με
βάγια και ζητωκραυγές. Στον τόπο μας, οι πιστοί, ντυμένοι με σεμνότητα και
ευλάβεια, προσέρχονται στον ναό κρατώντας βάγια, ιτιές ή άλλα πράσινα
κλαδιά – σύμβολα νίκης, ειρήνης και ανανέωσης. Αυτά ευλογούνται με τρόπο
τελετουργικό και κατόπιν φυλάσσονται στα εικονοστάσια, σαν ιερά απομεινάρια μιας ημέρας γεμάτης φως και νόημα, προσφέροντας προστασία
στο σπιτικό καθ’ όλη τη χρονιά.

Πηγή: episkopisyrou.gr

Η ατμόσφαιρα αυτής της ημέρας είναι διττή, σχεδόν μυστηριακή: από τη μία, ο
λαός πανηγυρίζει την έλευση του Χριστού, σαν βασιλιά και σωτήρα· από την
άλλη, αρχίζει η σιωπηλή κάθοδος προς τα Πάθη, τη Σταύρωση και τελικά την
Ανάσταση. Η Κυριακή των Βαΐων στέκεται σαν κατώφλι ανάμεσα στη χαρά και
στη λύτρωση, στον θρίαμβο και στη θυσία.
Μέσα από την κοινή βιωματική εμπειρία, τα έθιμα, τις ψαλμωδίες και τη λαϊκή
πίστη, αναδεικνύεται ο πολιτισμικός πλούτος της ελληνικής παράδοσης, όπου
το ιερό και το καθημερινό γίνονται ένα – σε μια τελετουργία που ξεπερνά τον
χρόνο και ενώνει γενιές.

Ζωντανές παραδόσεις, ζωντανοί άνθρωποι

Ας κρατήσουμε ζωντανές τις παραδόσεις, σε μια εποχή που τείνει να τις
σβήσει. Ας πλημμυρίσουμε το διαδίκτυο με παράδοση και ελπίδα. Με
αναβιώσεις των εθίμων, συμμετοχή μικρών και μεγάλων, αλλά και συλλογή μαρτυριών από τους παλιότερους, τιμούμε όχι μόνο τη θρησκευτική μας
κληρονομιά, αλλά και την ταυτότητα του τόπου μας.
Κάθε φορά που ακούγονται τα κάλαντα του Λαζάρου και τα κορίτσια ντύνονται
Λαζαρίνες, είναι σαν να ανθίζει ξανά η μνήμη, η πίστη και η ελπίδα. Και όσο τα
έθιμα συνεχίζονται, συνεχίζεται και ο παλμός της κοινότητας.

Ενάντια στην λήθη…

Εντελβάις