Τζουνούσε η πικέ κουβέρτα της θείας Σταυρούλας. Δεν έπιανε ο ύπνος το παιδί. Στο ένα κρεβάτι εγώ, στο άλλο ο αδερφός. Στην μέση η σόμπα. Αναμμένη. Βροχή, αντάρα, κατεχνιά στον Όρλιγκα και στο Πανόραμα των Γρεβενών. Πάσχα στο χωριό, κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 80, σε χρονιά απροσδιόριστη. Ίσως, αν ανασύρω από την μνήμη το πότε άφησαν την γη αυτή οι προπαππούδες και οι προγιαγιάδες μου, να το βρω…

Βάγια στο Δρέπανο!

Συνήθως, ξεκινούσαμε για το χωριό Κυριακή των Βαΐων, πρωί. Έχει να το λέει, το σφάλμα, ο πατέρας, ιερέας γαρ, πλέον. “Δεν ταξιδεύεις, ούτε δουλεύεις, στις ώρες των Θείων Μυστηρίων. Δεν “βλέπαμε” καθαρά, τότε. Σιωπούσαμε, ενώ έπρεπε να έχουμε λόγο…”.

Εκείνο τον καιρό, που σήμερα οι συνθήκες του φαντάζουν αδιανόητες, συνέβαινε στην πράξη αυτό που γράφεται από πολλούς, σαν τσιτάτο, στις μέρες μας. Ο λόγος του ποιητή. 

“Προορισμός είναι το ταξίδι και όχι η Ιθάκη“! Ζούσαμε μεγάλες στιγμές, χωρίς Εγνατία, από την παλιά Εθνική Οδό, την Καστανιά, το Δρέπανο της Κοζάνης, με την κάμερα της Τροχαίας!

Φτάναμε εκεί, με το τέλος της Λειτουργίας και ο κόσμος έβγαινε, κρατώντας βάγια, λες και μας υποδέχονταν, έτοιμος να τα στρώσει για να περάσει το λευκό Toyota Hiace, η υπερφορτωμένη με ανθρώπους, ζαρζαβατικά, βαλίτσες, μέχρι και υλικά οικοδομής φορές, “κλούβα”! 

Το “Ωσαννά” της παιδικής μας ηλικίας, κάπως έτσι το έχω στο νου, επί έξι, ίσως και εφτά χρόνια. 

Οι σκιές στο κεφάλι

Διαδρομή ωρών, ανάμεσα πέντε με έξι, ατέλειωτη, στροφές, αναγούλες, ξύλινη γέφυρα στον Αλιάκμωνα. Η παλιά! Εκεί που, ένα καλοκαίρι με καύσωνα, Ιούνιος ήταν, σταμάτησε ο πατέρας και βγήκαμε και βουτήξαμε με τα βρακιά και τα κραμάσαμε, μετά, στον καθρέφτη, να στεγνώσουν. Έχει να λέει ο Χρήστος πως πέρασε εκατοντάδες χιλιόμετρα πίσω, ενώ εγώ απολάμβανα την μία από τις τρεις μπροστινές θέσεις. “Το… πιάν’ το παιδι τ’ αμάξ'”, δικαιολογούσε η γιαγιά κι εμένα με βόλευε η δικαιολογία αυτή. 

Έψαχνα να βρω μια τέτοια, εκείνο το βράδυ, ξαπλωμένος στο κρεβάτι. Η θεία Σταυρούλα, πρώτη ξαδέρφη του παππού, δυο αδερφών παιδιά, με τον άντρα της, τον θείο Βασίλη, κοιμόταν στην κρεβατοκάμαρα, αλλά μας είχαν κι εμάς ζεστά. Αρχοντικά! Κι ας φυσούσε έξω και έβρεχε κι έκανε κρύο. Απ’ το πέρα δώθε των δέντρων ζωγραφίζονταν φιγούρες στο ταβάνι, από αυτές που, όταν ξαπλώναμε στο σπίτι, με τρόμαζαν συνήθως. Έπαιρναν μορφές, είχαν χέρια, πόδια και κεφάλια.

Σήμερα ήμασταν ένα σπίτι παρακάτω, όμως. Μας φιλοξενούσαν. Δεν υπήρχε χώρος, μέσα μου, για να με τρομάζουν οι σκιές των δέντρων. Ο παππούς και η γιαγιά πήγαν στα Γρεβενά, έκτακτα, μαζί με την μάνα της γιαγιάς. Την προγιαγιά, την Κώτσινα.

Έφερα στο νου την εικόνα. Λίγο πριν, λίγο μετά το Χριστός Ανέστη; Ούτε που θυμάμαι. Περισσότερο ταίριαζε με το “άρον άρον, Σταύρωσον Αυτόν”, όμως τέτοιες στιγμές ο χρόνος συμπιέζεται και φέρνει κοντά τις μέρες. Ανέβασε πίεση, ζαλίστηκε, την ξάπλωσαν κάτω, ένα μπουφάν έβαλαν για μαξιλάρι, να βάλει το κεφάλι της. Ποιος ξέρει ποιες σκιές το βάρυναν;

Προμνησία, στο νήμα του αργαλειού

Είχε έναν αργαλειό η θεία η Σταυρούλα. Έτσι όπως τον θυμάμαι, παιδάκι ήμουν, έπιανε ένα ολόκληρο δωμάτιο. Κλωστές και κουβάρια και νήματα. Τον κοίταζα με περιέργεια, κάθε φορά που μας άνοιγε το σπίτι για να μας φιλέψ’. Ποιος υφαίνει όλο αυτό; Πώς ξεμπερδεύεις το ένα με το άλλο και ύστερα τα ενώνεις; Έφευγε το μυαλό απ’ το Πανόραμα και πήγαινε στον Τύρναβο, στο κλωστοϋφαντουργείο του θείου του Γιαννακούλη, του αδερφού του παππού. Τα νήματα της τέχνης, της υφάντρας, συνδέουν μέρη και εποχές!  

Ήταν το Πάσχα του 1985. Το βρήκα, από τα συμφραζόμενα! Άλλον έναν χρόνο έζησε η Κώτσινα, “η γιαγιούλα”. Μετά, ίδια μέρα, Αναστάσιμη, κατάλαβα την αξία της κληρονομικότητας. Σαν σε “deja vu”, προμνησία το λένε όταν μια κατάσταση του παρόντος φαίνεται σαν να την έζησες στο παρελθόν, λιποθύμησε η γιαγιά, η Δέσπω. Να είχαν περάσει δύο, τρία ίσως, χρόνια. Σφίχτηκε η παιδική ψυχή.  Απέβαλλε την μνήμη. Κράτησε, μονάχα την αίσθηση. 

Μια πικέ κουβέρτα, που τζουνάει, ένα στρώμα σκληρό, στο πνεύμα των ημερών, καλογερικό, όπως το περιγράφει στο τραγούδι: 

“Από άγριο μαλλί, τα όνειρα να διώχνει…!

Καλή Ανάσταση, στην Σταύρωση που κουβαλάει ο καθένας και καθεμιά σας!

🙏🕯️

Τα παραπάνω γράφτηκαν υπό τους, θρησκευτικούς, ήχους του… 

---

Κυριακή “των Βαΐων”

12 Απριλίου 2025

… Πανοραμίξ ✍️